Home
1
2
Nog slechts enkele jaren verwijderd van de viering van het 150-jarig bestaan zag een van de laatste horlogers in onze stad, Franz Eckmann, zich in 1984 genoodzaakt zijn winkel aan het Damrak genaamd F.W. Löning te sluiten. Een winkel met kostbare uurwerken aan het Damrak was een nogal riskante onderneming geworden en dat maakte het zaken doen beslist minder aangenaam. Maar ook de grond werd te duur voor een goeddeels ambachtelijk bedrijf. Gerenommeerde horlogezaken als Lameris in de Leidsestraat, Brokke in de Kalverstraat en Uilkema in de Reguliersbreestraat verdwenen al eerder van het toneel. Dat deze speciaalzaak toch zo lang heeft kunnen bestaan, ondanks de concurrentie van niet alleen de grote warenhuizen maar ook van de juweliers, is wel heel bijzonder. Een horloge bij Löning gekocht was altijd een eerste klas merkhorloge en wanneer er iets aan haperde, dan werd het snel en vakkundig gerepareerd.
De geschiedenis van deze winkel gaat terug naar de betovergrootvader van de laatste eigenaar Franz Eckmann, de uit Lingen in Duitsland afkomstige Bernard Theodor Löning. Deze associeerde zich aan het begin van de 19de eeuw in Amsterdam met zijn uit het Duitse Cloppenburg afkomstige neef Anton Sinkel, die omstreeks 1800 zijn katoenwinkel opende op de Nieuwendijk. Bernard trouwde met de Amsterdamse Johanna Jansen en zij kregen 12 kinderen. Na een tweede huwelijk kwamen er nog eens 8 bij. Je kunt je voorstellen dat de kost verdienen voor zoveel kinderen hier misschien niet mogelijk was. Het gezin keerde namelijk enkele jaren later weer terug naar Duitsland.
Eén van de zonen, Franz Wilhelm Löning, kwam weer naar Nederland en vestigde zich in 1838 als horlogemaker in de Nes. Al na enkele jaren kon hij voor f.5000,- een huis kopen 'Op 't Water' bij de Beurs nr 89, later Damrak 87 geheten, waar hij een zaak van eerste klas merkhorloges, regulateurs en chronometers opende. Het Damrak is altijd al heel druk geweest. Gelegen in de onmiddellijke nabijheid van de haven waren er steeds veel winkels die de zeevarenden konden voorzien van instrumenten en andere benodigdheden, zoals zeekaarten, atlassen, victualiën, chronometers en klokken. Franz Löning zat dus goed hier. De drukke zijde van het Damrak werd toen 'Op 't Water' genoemd en deze naam was nog tot in de tweede helft van de 19de eeuw in gebruik. De huizen aan het Damrak van de Zoutsteeg tot de Dam paalden tot 1526 aan het water. In datzelfde jaar werd hier een kade gemaakt langs het water. Vandaar dat men zei dat de huizen 'Op 't Water' waren gebouwd.
Franz Wilhelm Löning had twee dochters en een zoon. De zoon ging naar Amerika en bleef kinderloos. Eén van de dochters trouwde met H.Martens, een bekende horloger aan het Rokin 18. De andere dochter Berthe trouwde met Franz Werner Eckmann, een horlogemaker uit Essen, die bij haar vader in dienst was. Franz Werner Eckmann werd in 1880 de opvolger van Löning. De oorspronkelijke naam van de winkel bleef behouden.
In 1919 volgde de tweede generatie, Theo Eckmann, zijn vader op. In verband met een erfenis kwestie kocht hij in 1932 het pand er vlak naast op nr 86, waar tot dan toe de koffie- en theehandel Van Veen was gevestigd. Op nr 87 kwam de hoedenwinkel van Meeuwsen. Tot 1960 hebben de families, met een korte onderbreking tijdens de oorlog, boven de winkels aan het Damrak gewoond. Later werd op de eerste etage van nr 86 het reparatieatelier gevestigd, waar tot 1980 twee horlogemakers hebben gewerkt. Een van hen was Frans Schreuder uit Rotterdam, die van 1880 - 1930 onafgebroken in dienst is geweest bij de firma. Hij kreeg dan ook een plaats in het familiegraf.
Damrak richting Centraal Station. V.l.n.r. Damrak 88-87-86 etc. Op nr. 86 werden rijbroeken verkocht. Löning zat toen nog op nr. 87, het pand met klokgevel en openstaande luiken. Foto Jacob Olie 1891
Oud verbleekt visitekaartje van de firma F.W. Löning. - het enige exemplaar uit de 19de eeuw dat nog bewaard bleef. 'Alle soorten van Horlogien Regulateurs Chronometers alsmede alle voorkomende reparatiën in fijne Horlogien'.
Franz Werner Eckmann (staand) en zijn broer Theodor uit Essen. Foto 1913
Horloger Theo Eckmann, eigenaar van de firma F.W. Löning aan het Damrak 86 van 1919 - 1956
Niets waardvols uit de 19de eeuw bleef voor het nageslacht bewaard. Geen uurwerken, geen gereedschappen, niets. Zelfs niet het regulateuruurwerk dat Löning in 1879 erfde van de verzamelaar Louis Splitgerber. ' Mijn vader hield niet van ouwe troep', zegt de vierde generatie en tevens laatste eigenaar Franz Eckmann, die in 1946 in de zaak kwam. Wel zijn nog enkele jaarboeken bewaard gebleven waaronder een uit 1857. Daarin staan o.a. 64 zogenaamde opwindklanten genoteerd. Zij woonden langs de grachten en hadden één of meer kostbare pendules in huis. De bediende van de horloger - getooid met een hoge hoed - kwam voor een vast jaarbedrag van f 5,- voor twee klokken, elke week de pendules opwinden. Alvorens hij het huis betrad, moest hij eerst sloffen aandoen en bij het afscheid maakte hij een diepe buiging met de woorden;'Uw dienaar', aldus de mondelinge overlevering.
