Home
1
2
3
I n 1917 werd het pand door de gemeente onteigend ten behoeve van de verbreding van de Vijzelstraat. Wat de familie nog rest is het op textiel getekende, prachtige ontwerp van architect G.W. Vixseboxse. Van de onteigeningsopbrengst en de spaarcentjes werd het voormalige wevershuisje Vijzelgracht 29 gekocht en verbouwd. In 1933 werd het laatste restje Vijzelgracht gedempt. In de nieuwe winkel lag de nadruk op de verkoop van gereedschappen en houten meubelmakerswerkbanken, waarvan ambachtsscholen de grootste afnemers waren. Jos Harm: �Het was een ijzerhandel met allure en het was haast een eer als je er kopen mocht, want dan kreeg je ook krediet. Het was net een familieclan al die aannemers en timmerlieden.Tijdens de Eerste Wereldoorlog beheerde mijn grootvader een steunfonds namens de gemeente. Zo konden werklozen bij hem geld halen, want dat viel niet zo op.�
Door veranderende tijden en een veranderende vraag werd langzamerhand ook het assortiment gewijzigd. � Jos Harm: �Toen in 1926 mijn vader Frans en mijn oom Theo het roer in de zaak overnamen, grepen zij terug op het ambachtelijke. Achter de zaak kwam weer een smederij. Door de technische belangstelling van die twee werd het assortiment uitgebreid met eigen fabrikaat sloten en sleutels en deden ook de kachels weer hun intrede. Al spoedig werd de kolenkachel verdrongen door de kolenhaard. In de laatste oorlogsjaren maakten ze noodkacheltjes, waar je op kon koken, die werden zo populair dat ze zo van de bezorgkar werden gestolen. Er was op een gegeven moment zelfs politiebegeleiding nodig om ervoor te zorgen dat de bestelde kacheltjes allemaal op de plaats van bestemming aankwamen.�
In l952 overleed Frans Harm en nam zijn 21-jarige zoon Jos de zaak over nadat hij oom Theo had uitgekocht. Kachels waren toen nog een echt seizoensartikel. Er werd alleen nog maar met kolen gestookt. Dat gaf veel zorg en onderhoud aan de stookinrichting. En daar zat wel goed brood in. Ook naar de bijproducten als poken, kolenscheppen en zwart emaillen of koperen kolenkitten was veel vraag. Er waren toen in Nederland circa twintig fabrikanten die voor die tijd al heel geavanceerde kachels en haarden maakten. Veel van die indertijd bekende en gerenommeerde namen zijn inmiddels weer van de markt verdwenen. Haarden en kachels werden voor het merendeel nog met de hand gemaakt, aan import werd nauwelijks gedaan�. Aanvankelijk bleven gereedschappen en ijzerwaren de boventoon voeren, maar in een steeds duurder wordend pand bleek dat tenslotte geen haalbare kaart. Jos Harm: �In 1954 heb ik het contact met een van de vroegere relaties van mijn overgrootvader, de Schotse haardenfabrikant Smith & Wellstood (sinds 1890), hersteld en heb daarmee de basis gelegd voor het bedrijf zoals het er vandaag nog uitziet. Het kostte mij overigens nog heel wat inspanning om die Schotse kachels met de merknaam Esse op de Nederlandse markt af te zetten�.
�Die kachels waren weliswaar heel populair, maar ze waren ook vrij duur. Dat kwam niet alleen door de hoge kwaliteit, maar ook - lach niet - omdat je er geen waterketeltje op kon zetten. Naast de normale belastingen had je in die tijd nog weeldebelasting en daar vielen dit soort kachels en haarden onder. Ik heb toen hier in de werkplaats treefjes op de kachels gemaakt, waarop je w�l een keteltje kon zetten, zodat de prijs naar beneden ging. Met die Schotten heb ik toen de afspraak gemaakt dat we de kachels zelf wel zouden assembleren om de inkoopprijs nog verder te kunnen verlagen. De kachels kwamen hier in onderdelen binnen, wij zetten ze in elkaar en we stuurden zelfs de kisten waarin de onderdelen verpakt waren weer naar Schotland terug, zodat we geen verpakkingskosten hoefden te betalen. Allemaal om de verkoopprijs zo laag mogelijk te kunnen houden.�
Vijzelgracht 29 in december 1916, kort voor de verbouwing ten behoeve van het bedrijf Jos Harm. Het gedeeltelijk zichtbare pand rechts ernaast is nummer 31 en werd in 1959 door Harm aangekocht.
Vijzelgracht 29. Interieur van de winkel in ijzerwaren en gereedschappen van Jos Harm, bij de opening op 19 april 1918. Rond de toonbank de broers Theo en Frans Harm met het personeel.
Interieur van de winkel Vijzelgracht 29. De Harma-scheermesjes waren van eigen fabrikaat
Heteluchtkachel uit de smederij van J.A. Harm & Zn, Leidsestraat 76. De circulatie van de lucht speelt bij dit type kachel een belangrijke rol. Om de kachel staat een beschermmantel, die behalve dat ook een decoratieve funktie heeft. De opengewerkte mantel bevordert dat er een geringe luchtcirculatie ontstaat rond de kachel. Eind 19de eeuw.
