H
1
2
3
De familie Vinke kwam oorspronkelijk uit Heemse, een boerengehucht vlak bij Hardenberg in Overijssel. Het familiebedrijf bestond rond 1800 uit een bakkerij, een kruidenierszaak, een vleesrokerij en een zouterij. Boeren uit de omgeving lieten hier in de slachttijd hun hammen zouten en hun vleeswaren koken. Als ondernemende plattelands jongen vertrok Jan Vinke als eerste van de familie naar Amsterdam, om daar in de buurt van de haven een plekje te zoeken waar de producten van het familiebedrijf konden worden afgezet. Hij vond een passende winkelruimte inclusief pakhuis in het 18de eeuwse koopmanshuis Geldersekade 8, waarna hij zich op 28 mei 1804 als winkelier in scheepsvictuali�n in Amsterdam liet inschrijven in het Poortersregister. Het was een toplocatie, midden in het toenmalige scheepvaartkwartier en schuin tegenover de Schreierstoren. Het open havenfront was nog niet van het IJ gescheiden door het Centraal Station, de zeilschepen lagen vlak voor de stad afgemeerd.
De familie Vinke in Heemse verstuurde de vaten met de door hen bereidde boter, kaas, vlees en spek, met de Dedemsvaartse stoomtram naar Zwolle en van daaruit met een stoombeurtschip naar de Geldersekade. Daarna bracht Jan Vinke de bestellingen met een roeivlet aan boord van de zeilschepen die op het IJ lagen, vlakbij zijn bedrijf. Behalve lang houdbare levensmiddelen, verkocht Vinke in zijn winkel ook tabak, olie en verfwaren, teer en pek, zeildoek, kabels en bezems.Toch kon hij niet alles in huis hebben, wat voor een lange scheepsreis nodig was. Hij had connecties met verscheidene grossiers, die hem � la minute konden leveren. Klanten waren de kapiteins, vaak zelf eigenaar van een klein zeilschip, die uit Scandinavi� ladingen hout naar de Amsterdamse haven brachten. In 1837 werd Jan Vinke opgevolgd door zijn zoon Jan en zijn eveneens uit Heemse afkomstige neef Jannes. Sindsdien stond er J. & J.Vinke op de deurpost geschilderd.
Omstreeks 1840 kwam Egbert Warnderink Vinke, een jongere neef van Jannes, de firma versterken. Hij knoopte goeie relaties aan met Noorse kapiteins. De winkel aan de Geldersekade werd een ontmoetingspunt van deze Noren. Na de dood van Jannes in 1854 werd hij opgevolgd door de 16- jarige Albertus Vinke (1838 -1911), weer een andere neef uit Heemse. Albertus Vinke organiseerde houtveilingen in de winkel van zijn oom en bemiddelde bij bevrachtingen. Liever dan in de winkel staan, wilde hij van het bevrachten van schepen zijn beroep maken. Terwijl Egbert de victualiehandel voortzette, richtte Albertus met financi�le steun van zijn oom op 11 mei 1860 het cargadoorsbedrijf Vinke & Co op en vestigde zich op Geldersekade 18. Het daarachter gelegen pakhuis gaf hij de naam van zijn geboorteplaats Heemse. Het kantoor was gevestigd op nummer 6 maar verhuisde na een paar jaar naar nummer 10, daar heeft het tot 1955 gezeten.
De concurrentie onder cargadoors was groot. Gaandeweg ontstonden binnen het cargadoorsbedrijf specialisaties. Zo werd Vinke & Co de belangrijkste houtbevrachter van Nederland. In 1876 werd het Noordzeekanaal geopend, waarmee de Amsterdamse haven beter bereikbaar werd. In 1877 werd de Oostelijke Handelskade aangelegd. De oude havengebieden, het Ooster� en Westerdok, hadden hun maritieme functie verloren, vooral door de bouw van het Centraal Station in 1889, waarmee het open havenfront voorgoed verdween. Door de toenemende handel waren er steeds meer kaden nodig, de haven verhuist dan ook naar het Oostelijk Havengebied, ontstaan tussen 1880 en 1910. Het Oostelijk Havengebied wordt de thuisbasis van de grote lijnvaartrederijen. Sommige cargadoors haakten af, anderen verhuisden naar de nieuwe locaties. Ruys & Co, sinds 1886 gevestigd op Geldersekade 18A, en al eerder in Rotterdam en Antwerpen, verhuisde in 1893 naar de Prins Hendrikkade.
Entree van de winkel van J. & J. Vinke, in scheepsvictuali�n, omstreeks 1910. Briefkaart
De Geldersekade omstreeks 1875, met v.r.n.l. de nummers 4 t/m 18. Op nr 8 is de winkel van J.& J. Vinke. Op nr 10 Vinke & Co, cargadoors. Vinke bekleedde diverse consulaten, zoals het Vice Consulaat van Noord-Amerika, vandaar dat de Amerikaanse vlag uithangt. Op nr 12 waren gevestigd Van Mill, in Koloniale Waren en Serl� en Cochins, Agenten van Buitenlandse huizen. Op nr 14 Hotel de Ster.
Een aantal reders besloot gezamenlijk een kolossaal kantoorgebouw te stichten, het Scheepvaarthuis aan de Prins Hendrikkade. Het werd ontworpen door Van der Mey, De Klerk en Kramer, architecten van de Amsterdamse School en kwam gereed in 1916. Sinds 2007 is hier het Amr�th Hotel gevestigd.
�Op Geldersekade 8 kunnen wij nog den ouden tijd aanschouwen in ongebroken kracht, in volle statie! Zie dat huis met zijn zes verdiepingen, zijn stoepwanden in �t front eens goed aan�Is het niet een monument van Oud-Hollandsche kracht en degelijkheid? Meer dan twee eeuwen oud is �t en �t rekent erop nog eeuwen mee te kunnen. En steeds was zijn bestemming de levering van scheepsvictuali�n van de honderden artikelen, die de zeeman behoeft voor zijn levensonderhoud en �t behoud van zijn schip. Treed hier binnen en ge ziet u verplaatst in een heel aparte, in een keurig onderhouden, maar bovenal solide wereld. Wat een ruimte, welk een verschot in artikelen in winkel en kelders en bergzolders! Wanneer �t onder de dichters niet te min ware geacht ook winkelgebouwen te bezingen, dan bezaten wij allicht een lierzang op dit prachtstuk der victualie winkels van Amsterdam, op dit monument van onzen ouden glorietijd. Maar wie eenmaal oog kreeg voor dezen stoeren winkelreus met zijn geproportineerde bouw en zijn ernstig uitzicht zal moeilijk in den omtrek van den Schreierstoren komen zonder even een blik te werpen op dit prachtstuk onder de oude winkels der hoofdstad.� L. Nooten in het Alg. Handelsblad 12 augustus 1930
Visitekaartje van voor 1875
