H 1 2 3 4
winkelstories * * * * * auteur & copyright: els van wageningen email [email protected] * * * * * webdesign: wynneconsult email [email protected]
hoofdartikel (2)

Holkema verkoopt boekwinkel aan Groesbeek

Ook Tjomme van Holkema houdt er al vrij snel mee op. In 1882 verkoopt hij boekhandel Scheltema & Holkema aan Klaas Groesbeek (geb.1858), om zelf verder te gaan als uitgever Tj. Holkema en later onder de naam Holkema & Warendorf aan de Keizersgracht 436. Een van zijn eerste uitgaven was de veel gebruikte �Amsterdam Gids met Platen�, met houtsneden naar tekeningen van Joh. Braakensiek, J.C. Greive Jr., Alex. Hilverdink en E.S. Witkamp Jr. Klaas Groesbeek die sinds 1879 als �eerste bediende� werkte bij Scheltema, zou meer dan een halve eeuw de boekwinkel met succes leiden. Later werd hij zelfs omschreven als ��n van de markantste figuren, die de Nederlandse boekhandel- en uitgeverswereld ooit heeft gekend.

Verhuizing naar Rokin 74

In 1885 verhuist Groesbeek de oorspronkelijke Scheltema boekhandel naar een veel ruimere locatie aan het Rokin 74, hoek Wijde Kapelsteeg. Vanaf 1891 was Groesbeek actief bestuurslid in de �Vereeniging ter Bevordering van het belang des Boekhandels�. In die tijd werd ook de uitgeverij Scheltema & Holkema opgericht. Hij gaf tijdschriften uit als het �Medisch Weekblad� en �De Kroniek� met ontwerpen en tekeningen van vooraanstaande kunstenaars als Jan Toorop, Jan Veth, Theo van Hoytema en Marius Bauer. Groesbeek verzorgde alle uitgaven tot in de puntjes en werd daarin geadviseerd door sierkunstenaar Theo Nieuwenhuis. Studieboeken op het gebied van medicijnen en rechten bleven zijn specialisatie.

Groesbeek fervent kunstliefhebber

Scheltema & Holkema op het Rokin bloeide als nooit tevoren. Groesbeek nam er als fervent kunstliefhebber zelfs een belangrijke sector bij. In 1892 associeert hij zich met kunsthandelaar E. J.van Wisselingh, met wie hij een kunsthandel, annex meubelwerkplaats opende in de Kalverstraat 194, waaraan kunstenaars als G.W. Dijsselhof, C.A. Lion Cachet en T. Nieuwenhuijs waren verbonden. Voor uitgeverij Scheltema & Holkema betekende deze samenwerking de start van een imposante serie kunstuitgaven voor liefhebbers met een ruime beurs. Zoals �De Haagsche School in het Museum Mesdag�, door P.A.M. Boele van Hensbroek, �De Rembrandt-tentoonstelling te Amsterdam�, door C. Hofstede de Groot en �Jan Steen�, door A. Bredius.Groesbeek werkte ook voor een groter publiek, door prenten te verkopen die meer waren dan zo maar een reproductie. Etsen van Graadt van Roggen, Dirk Harting en W.O.J. Nieuwenkamp kostten nog geen tien gulden per stuk.

Klik voor vergroting

Een promotiekaart ter gelegenheid van het aantreden van Klaas Groesbeek als nieuwe eigenaar van Scheltema & Holkema in 1882. Een koperets waarop putti in een overvolle boekhandel met allerlei titels aan het sjouwen zijn, waaronder Goethe�s Faust, Schillers complete werken, Dante, Dickens en Pathologie en Therapie van Ziemssen. Ets Petrus Johannes Arendzen. Coll. Scheltema

v.l.n.r. Rokin 78� 74. Op nr. 78 gedeeltelijk zichtbaar de kunsthandel van E.J. Wisselingh & Co. Van 1911 - 1983 daar gevestigd. Het pand is een ontwerp van architect C.B. Posthumus Meyjes. Op de nrs. 76 en 74 Boekhandel Scheltema & Holkema, daar gevestigd van 1885 � 1975. Nr. 76 is gebouwd naar ontwerp van architect Jan Springer en nr. 74 naar ontwerp van architect Jan van Looy. Fotograaf en jaar onbekend. De foto dateert In ieder geval v��r 1936, want toen werd het water van het Rokin gedempt. Coll. Scheltema

Groesbeek kreeg bij elk jubileum veel aandacht in de pers. Zo schreef zijn goede vriend Henry Polak bij zijn 70ste verjaardag op 8 april 1928 in het Algemeen Handelsblad: �Iedere uitgever werkt in zekere, somtijds in zeer groote mate mede aan het verspreiden van beschaving, aan de vermeerdering van cultuurschatten; want hij neemt immers het initiatief tot het onder de menschen brengen van hetgeen in den geest en door de scheppingskracht van schrijvers en kunstenaars is ontstaan; aan dit initiatief is groot stoffelijk risico verbonden, veel meer dan aan welke andere nijverheids- of handelsonderneming ook, daar immers, bij niet slagen, het product volkomen waardeloos is en alle gemaakte kosten verloren zijn. Uitgevers hebben dus recht op openbare erkentelijkheid en van ouds heeft de boekverkoper dan ook in bijzonder aanzien gestaan�

Klik voor vergroting

Scheltema en Holkema Boekhandel Beursstraat bij den Dam

Deze sinds jaren gevestigde boekhandel van algemeenen aard, bij den aanvang van dit jaar overgegaan aan den heer K. Groesbeek, is vooral gewijd aan de medische wetenschap. Al wat het binnen- en buitenland op dat gebied oplevert, vindt men er onmiddelijk voorhanden. Ook de vruchten der letterkunde, op eigen bodem en in den vreemde gekweekt, zijn er te verkrijgen. Wijders vindt men er eene ruime keuze reisgidsen, kaarten en plattegronden. Uit: Gids Amsterdam met Platen. Uitg.Tj. van Holkema 1882

sluiten